2020 yılına veda ederken Aralık ayında kadına şiddet, cinayet ve istismar haberleri bitmediği gibi daha da karanlık bir tabloya işaret etti.
Bu ay işçilerin, emekçilerin evlerindeki gündem ise enflasyon ve döviz kurlarındaki yükseliş ile birlikte alım gücündeki azalma ve asgari ücret tartışmaları oldu. Başta ekmek, yumurta ve süt ürünleri gibi kalemler olmak üzere gıda maddelerine yapılan zamlar diğer yakıcı gündemler olmayı sürdürdü. Sosyal medyada paylaşılan fiyat etiketleri karşılaştırmaları süt ürünlerindeki büyük zam oranlarını ortaya çıkardı.
İşçiler, emekçiler yarına aç mı, tok mu uyanacağını düşünürken asgari ücret için birçok kurum ve siyasetçinin yorumları gündemdeydi. Rakam ve hesaplama tartışmaları emekçilerin insanca yaşayabileceği bütün ihtiyaçları kapsamaktan yine uzak kaldı.
TÜİK önceki dönemlerde olduğu gibi, ağır, orta ve hafif işlerde çalışan kişilerin günlük kalori ihtiyacı üzerinden aylık gıda ihtiyacına yönelik hesaplamaları sonucunda ağır iş kolunda çalışan emekçilere 2792,70 TL’lik asgari ücret önerdi. Buna göre bir işçinin söz konusu tutar ile günde 7 lira 14 kuruşa karnını doyurması, ayda 872 lirayla barınması ve ısınması, bir buzdolabı alabilmek için 77 ay çalışması ve çocuğunu da ayda 12 lirayla okutması gerekiyor… TÜİK’in hesaplamaları emekçilerin yoksulluk sınırının altında, sadece hayatta kalarak sermaye için çalışacak kaloriyi tüketmesini ön görüyor. 28 Aralık’ta 2021 için net 2.825 Lira 90 Kuruş olarak açıklanan asgari ücret de iktidarın ve sermayenin TÜİK’ten farksız bir yaklaşıma sahip olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor.
Öte yandan Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk’un 12 Aralık’taki, AKP Denizli Milletvekili Şahin Tin’in de 14 Aralık’taki sözleri iktidarın emekçilerle alay ettiğini teyid etti. Bakan Selçuk “Yoksulluk, özellikle aşırı yoksulluk, uluslararası dokümanlarda da ifade edildiği gibi artık Türkiye için sorun olmaktan kalktı. Biz daha ziyade refahı paylaşmayı ve bu süreçteki acil durumlarda vatandaşlarımızın yanında olmayı hedefleyen bir sosyal yardımı önemsiyoruz. Bir noktada sosyal muhtaçlarımızın yoksullarımızın sayısı artmıyor” derken, AKP’li ŞahinTin CHP Grup Başkanvekili Engin Altay’ın “Millet aç, milletin midesine kuru ekmek giriyor” sözlerine “O zaman aç değiller” yanıtını verdi.
Türk-İş’in 29 Aralık’ta yayınlanan “açlık ve yoksulluk sınırı” araştırmasına göre açlık sınırı 2 bin 592, yoksulluk sınırı 8 bin 436 liraya yükseldi.
Kadın Cinayetleri
Aralık ayında en az 25 kadın öldürüldü. 3 kadının ölümü kayıtlara şüpheli olarak geçti.
*Öldürülen kadınların en az 15 çocuğu vardı.
*Kadınlar en çok eşleri veya birlikte oldukları kişiler tarafından öldürüldü.
11 kadın eşi tarafından,8 kadın eski eşleri veya birlikte oldukları kişiler tarafından,1 kadın arkadaşı,1 kadın ise oğlu tarafından öldürüldü.4 kadının ise kim tarafından öldürüldüğü basına yansımamıştır.
*Kadınlar en çok kıskançlık, boşanmak istemeleri vb. bahanelerle çıkan tartışmalar sonucu öldürüldü. 20 kadın tartışmalar sonucu öldürüldü.
*Öldürülen kadınlardan 5’i 20-30 yaşları aralığındaydı,9’u 30-40 yaş, 4’ü 40-50 yaş aralığındaydı. 2 kadın 55 yaşlarında, 2 genç kadın ise öldürüldüğünde henüz 18 yaşındaydı. 3 kadının ise yaşları basına yansımadı.
*Kadınlar en çok ateşli silahlarla öldürüldü.
13 kadın silahla vurularak,5 kadın bıçaklanarak,2 kadın boğularak,1 kadın başına aldığı darbeler sonucu,1 kadın ise boğazı kesilip, yakılarak öldürüldü. 3 kadının ölüm sebebi hala araştırılıyor.
*Kadınlar en çok evlerinde öldürüldü.
17 kadın evinde,2 kadın iş yerinde,3 kadın sokakta,1 kadın otelde,1 kadın ise arabasında öldürüldü.1 kadının ise nerede öldürüldüğü tespit edilemedi.
*Kadınların ölüm haberleri Türkiye’nin çeşitli illerinden geldi.
2 kadın Bursa’da,3 kadın Konya’da,3 kadın Ankara’da,1 kadın Erzurum’da,2 kadın İzmir’de,1 kadın Muğla’da,1 kadın Mersin’de, 4 kadın İstanbul’da,1 kadın Manisa’da,2 kadın Antalya’da,1 Balıkkesir’de,1 kadın Malatya’da,1 kadın ise Gaziantep’te öldürüldü.
*İstanbul Maltepe’de yaşayan öğretim görevlisi Dr. Aylin Sözer, eski erkek arkadaşı olduğu iddia edilen Kemal Delbe isimli erkek tarafından boğazı kesilerek ve yakılarak öldürüldü.
*Ezurum’da cezaevinden 3 ay önce çıktığı belirtilen Raci. A.,çocuklarını görmek için boşandığı eşi 5 Çocuk annesi Gülçin Karabıyık’ın evine gitti.Aralarında çıkan tartışma üzerine Raci A.,eski eşini ve kızları 24 yaşındaki Burçin ile 17 yaşındaki Cansu’yu yanında getirdiği silahla vurarak öldürdü.Gülçin Karabıyık’ın ölmeden bir gün önce karakolu arayıp eski eşinin kendisini öldüreceğini söylediği biliniyor.
*Konya’da Muhammet K. (26), boşanma aşamasında olduğu Esma Nur K.’yı (23) sokak ortasında tabancayla ateş ederek öldürdü. Ardından kendi başına ateş eden zanlı, hastaneye kaldırıldı.
*Malatya’da Selda Taş, evli olduğu ve çok sayıda sabıka kaydı bulunduğu öğrenilen Mehmet Taş isimli erkek tarafından tabancayla başından vurularak öldürüldü.
*Gaziantep’te yaşayan Vesile Dönmez, Uğur Dönmez tarafından pompalı tüfekle başından vurularak öldürüldü.
Kadına yönelik şiddet ve çocuk istismarı
Aralık ayında 22 kadın şiddeti, 20 çocuk istismarı haberi basına yansıdı.
*Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, çocuğa yönelik istismar suçundan 12 bin 942 hükümlü ve 2 bin 550 tutuklunun olduğunu açıkladı.
*2015’in 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü’nde imzalanan elektronik kelepçe protokolünün, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun “Güvenlik Acil Durum Merkezi’mizde elektronik kelepçenin tüm teknolojik altyapısı tamamlandı. Ocak 2021’de yerli ve milli elektronik kelepçe hizmete girmiş olacak” sözleriyle 5 yıl sonunda uygulanmaya başlanacağı açıklandı.
*Antalya’da tarım işçisi 60 yaşındaki Altın Erdoğan 15 kişilik araca 30 kişinin maskesiz bindirilmesine tepki gösterince işverenlerin azmettirmesiyle işçiler tarafından darp edildi, görme yetisini kaybetti.
*Necla Kenar, İstanbul Küçükçekmece’de birlikte yaşadığı Ümit Masat tarafından 7 yerinden bıçaklandı. 2 çocuk annesi Necla Kenar, Masat’ın hala tutuksuz yargılanıp cezasız kalmasına isyan etti.
* Aksaray’da simit kafe işleten Canan Ata, iş yerinin önünü temizlerken kimliği belirsiz kapüşonlu 2 kişi tarafından darp edildi. Yaralanan ve 1 ay iş göremezlik raporu alan Canan Ata, saldırganlardan şikayetçi oldu.
* 10 yaşındaki oğlunun yıllardır öz babasının istismarına maruz kaldığını ve buna rağmen babasının hakim olması sebebiyle mahkemenin çocuğun velayetini babaya verdiğini iddia eden anne A.Z., “Elimde altı istismar raporu var. Adam hakim, arkası güçlü” dedi.
* İstanbul’da pandemi döneminde saçlarını kestirmek için açık gördüğü bir kuaföre giden 15 yaşındaki erkek çocuğu berber tarafından tacize maruz kaldı. Krem sürme bahanesiyle taciz edildiğini fark eden küçük çocuk, durumu ailesine anlatınca şahıs hakkında 15 yıla kadar hapis istemiyle dava açıldı.
*“Devletin kontrol mekanizmalarında olalım” sözleriyle sosyal medyanın gündemine oturan Fatih Nurullah takma adlı sözde tarikat lideri Eyüp Fatih Şağban (58), bir müridinin 12 yaşındaki kızını istismar ettiği iddiasıyla tutuklandı. Sakarya’da müridinin 12 yaşındaki kızına cinsel istismarda bulunduğu suçlamasıyla tutuklanan Eyüp Fatih Şağban, ifadesinde iddiaları doğruladı: “Bir yanlış yaptık ama büyütülecek bir şey yok.”dedi.
* Almanya’da bir Katolik çocuk evinde çalışan rahibeler tarafından öğrencilerin siyasetçiler, rahipler ve varlıklı kişilerce para karşılığı cinsel istismara maruz bırakıldığı olaya ilişkin New York Post’a konuşan mağdurlardan biri, “yaklaşık bin defa cinsel istismara uğradığını” söyledi.
Yargı, Medya, Siyaset
*AKP’nin sunduğu dernek ve vakıfların faaliyetlerini kısıtlayan, kayyum atanmasının önünü açan, yardım toplamayı engelleyecek maddelerin de yer aldığı ve derneklerin tek bir imzayla kapatılmasını mümkün kılacak olan kanun teklifi 27 Aralık günü TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaştı.
*Kadına yönelik şiddetin önlenmesini amaçlayan İstanbul Sözleşmesi karşıtı bir grubun, TBMM’de milletvekili odalarına nefret söylemi içeren “İstanbul Sözleşmesi ve 6284 sayılı İftira Kanunu İptal Edilsin” başlıklı kitapçık dağıttığı ortaya çıktı. Kitapçıkta feminizmin “sosyal terör” olduğu öne sürülürken şiddete karşı yürüyüş eylemlerinden fotoğraflarla onlarca kadın hedef gösterildi.
*Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş gerici fetvalarına Aralık ayında da devam etti. Kadına şiddetin temel nedeninin alkol olduğunu söyleyen Erbaş ”Hiçbir meslek ya da hedef aile olmaktan, anne olmaktan daha önemli kabul edilemez” ifadelerini kullandı.
* Batman’ın Gercüş ilçesinde 15 yaşındaki bir çocuğun cinsel istismara maruz kalmasına ilişkin yürütülen soruşturmada gizlilik ve yayın yasağı getirildi.
* AKP Grup Başkanvekili Özlem Zengin, 5 Aralık Dünya Kadın Hakları Günü dolayısıyla katıldığı bir programda kadınların seçme hakkının 80 yıldır gasp edildiğini iddia ederek ”Bunu hayata geçiren parti AK Parti’dir ve bununda öncüsü sayın Cumhurbaşkanımızdır” dedi.
* AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan, kadın haklarını savunanları “borazanlık” yapmakla suçlayarak, “Bizim milletimizin ataerkil veya anaerkil değil aileerkil bir millet olduğunu söylüyoruz.”sözleriyle kadın sorununun üstünü örtme gayretlerine bir yenisini ekledi.
*Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, pandemiyle birlikte işsizlik ve yoksullukla boğuşan milyonlarca kişiyi görmezden gelerek, ”Yoksulluk Türkiye için sorun olmaktan kalktı, artık refahı paylaşma aşamasına geçtik” ifadelerini kullandı.
* AKP Denizli Milletvekili Şahin Tin, CHP’li Engin Altay’ın “Millet aç, perişan. Midesine kuru ekmek giriyor” sözlerine “O zaman aç değil demek” şeklinde yanıt verdi.
*Gerici Akit TV’de bir programa katılan ”profosör” ünvanlı Ebubekir Sofuoğlu üniversiteler için “fuhuş evi” ibaresini kullandı. Tepkilerin ardından Sofuoğlu hakkında soruşturma başlatıldı.
* Aylin Sözer’in katledilmesinin ardından Ankara’da kadın cinayetlerini protesto eden kadınlar polis müdahalesi ile gözaltına alındı.
*11 yaşında şüpheli bir şekilde ölen Rabia Naz’ın ölümünün aydınlatılmasını isteyen baba Şaban Vatan’a 1 yıl 8 ay hapis cezası verildi.
* Yargıtay 2. Hukuk Dairesi ev işini kadının asli görevi sayarak, kocanın,”cahil kadın” şeklindeki hakaretiyle, kadının ev işleri yapmaması ve çocuklarıyla ilgilenmemesini eşit kusur saydı, kadın lehine verilen tazminat kararını bozdu.
* Suriye’deki savaştan kaçarak kocası ve çocuklarıyla Türkiye’ye gelen ve eşinin patronu R. N. tarafından taciz edildiği iddia edilen E.B’nin suç duyurusu üzerine yürütülen soruşturmaya takipsizlik verildi. Mağdur kadın için değil R. N. için koruma kararı alındı.
* Konya’da 3’ü çocuk 4 sporcuya cinsel saldırıda bulunmaktan yargılanan Muay Thai antrenörü Mehmet Ali Acar, 2’nci kez tahliye edildi.
Direnen Kadınlar ve Kadın Hakları
* İlerici Kadınlar Derneği #Geçinemiyoruz başlığıyla yoksulluğa, işsizliğe ve hayat pahalılığına karşı başlattığı çalışma kapsamında basın açıklamaları gerçekleştirdi.
* İstanbul’da Aylin Sözer’in vahşice katledilmesinin ardından Türliye’nin pek çok kentinde sokağa çıkan kadınlar, kadın cinayetlerine karşı tepkilerini dile getirdi. |
* Polonya’da kürtaj yasağını sertleştiren anayasa mahkemesi kararı protesto edildi. Binlerce kişi, ceninde ciddi sağlık sorunları olması durumunda da kürtajı yasaklayan karara tepki gösterdi.
*Kosova’nın başkenti Priştine’de ana muhalefet partisi Vetvendosje Hareketi tarafından düzenlenen sembolik eylem ile Kosova’daki kadın cinayetleri protesto edildi. Başbakanlık önünde eşleri tarafından cinayete kurban giden 59 kadını sembolize eden 59 mum yakılarak, kurbanlar anıldı. Protesto sırasında kadına yönelik şiddet karşısındaki ihmalleri nedeniyle bazı devlet kurumları eleştirildi. Vetvendosje Hareketi Milletvekili Fitore Pacolli-Dalipi yaptığı açıklamada, kadına yönelik şiddetin endişe verici boyutlara ulaştığını belirtti.
*Arjantin’in Mendoza kentinde 14 yaşındaki Florencia Romano’nun öldürülmesini protesto eden kadınlar, kentte bulunan hükümet ve adliye binalarının pencerelerini taşlayarak binaları ateşe verdi. Kentte Romano’nun öldürülmesine tepki gösteren çoğunluğu kadın yüzlerce kişi adalet talebiyle bir araya geldi.
* Arjantin’de Katolik kilisenin baskısına rağmen daha önce alt meclis tarafından kabul edilen ve kadınlara 14’üncü haftaya kadar kürtaj hakkı tanıyıp gerekli tedavinin ücretsiz sağlanmasını öngören yasa tasarısı 30 Aralık’ta Senato’da kabul edildi. Bu yasayla birlikte daha önce sadece cinsel saldırı sonucu yaşanan hamileliklerde veya annenin hayatının tehlikede olduğu durumlarda izin verilen kürtaj yasal hale geldi.
* Tunus’ta Demokratik Akım Partisi ile Halk Hareketi mensupları, Meclis’te bazı milletvekillerine yönelik saldırılara ve kadın hakları aleyhindeki söylemlere tepki için başkent Tunus’taki Meclis binası önünde gösteri düzenledi.
İLERİCİ KADINLAR DERNEĞİ
04.01.2021